Bugün Türk tiyatrosunun duayen ismi Yıldız Kenter’in ölüm yıl dönümü.
Yaşa bağlı solunum yetmezliği sebebiyle 91 yaşında hayata gözlerini yuman usta oyuncu, geçen sene bugün aramızdan ayrılmıştı. Birinci ölüm yıldönümünde usta sanatçıyı anarken, yaşamını da tekrar hatırlayalım..
Asıl adı Ayşe Yıldız olan Yıldız Kenter, 11 Ekim 1928 yılında dünyaya geldi. Yıldız Kenter'in annesi İngiliz Olga Cynthia ve babası Türk diplomatı Ahmet Naci Kenter’dir.
Türkiye’nin en önemli tiyatro oyuncularından biri olan Yıldız Kenter 91 yaşında hayata gözlerini yumdu. Ardında ise birçok unutulmaz oyunlar ve sinema filmleri bıraktı. Ankara Devlet Konservatuarı Yüksek Bölümünü sınıf atlayarak bitirdi. On bir yıl Ankara Devlet Tiyatrosunda çalıştı. “Rockefeller” bursu kazanarak, American Theatre Wing, Neighbourhood Play House ve Actor’s Studio’da oyunculuk ve oyunculuk öğretiminde yeni teknikler üzerine çalışmalar yaptı. Ankara Devlet Konservatuvarı'na hoca olarak atanmıştır.
1959'da Devlet Tiyatrosu’ndan ayrıldı. Muhsin Ertuğrul ile bir yıl çalıştı. Kardeşi Müşfik Kenter ve eşi Şükran Güngör ile Kent Oyuncuları Topluluğunu kurdu. Daha sonraki yıllarda sürekli olarak Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'ta “Değişen Eğitim Metotları” ve “Oyunculuk Metotları” üzerine çalıştı.
1962’de tiyatro hizmetlerinden ötürü “Yılın Kadını” seçildi. 1968’de İstanbul’da Kenter Tiyatrosunun binasının inşaatını tamamladı. Sinema oyuncusu olarak üç kez “Altın Portakal” ödülüne layık görüldü. Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Almanya, Hollanda, Danimarka, Kanada, Yugoslavya ve Kıbrıs’ta İngilizce ve Türkçe oyunlar sergilemiştir.
100’ün üstünde oyunda oynamıştır. Shakespeare, Çehov, Brecht, Inoesco, Pinter, Albee, Tennessee Williams, Alan Ayckbourn, Arthur Miller, Brian Freil, Neil Simon, Athol Fugard, Sergey Kokovkin gibi pek çok yazarların yanı sıra Melih Cevdet Anday, Necati Cumalı, Güner Sümer, Adalet Ağaoğlu, Zeki Özturanlı, Güngör Dilmen, Muzaffer İzgü gibi pek çok Türk yazarının oyunlarını da sahneye koydu, oynadı.
1984'te Roma’daki İtalyan Kültür Birliğince “Adalaide Ristori” ödülüne layık görüldü. Profesör Yıldız Kenter, 37 yıldır sahne hocalığı yapmaktaydı.
1989 yılında, Korsika – Bastia Film Festivalinde “Hanım” filmindeki rolüyle “En İyi Kadın Oyuncu” ödülünü aldı.
1991 yılında tiyatro sanatına hizmetlerinden ötürü Uluslararası Lions Kulübünün “The Melvin Jones” ile ödüllendirildi. İki kez Ulvi Uraz “En İyi Kadın Oyuncu”, üç kez de aynı dalda Avni Dilligil ödülüne laik görüldü.
1994'te “Konken Partisi” oyunundaki Fonsla rolü ile “Olağanüstü Yorum” ödülünü aldı. Finlandiya Dünya Kadın Kuruluşu tarafından yüzyılın en başarılı yüz kadınından biri olarak onurlandırıldı. 1995'te Kültür Bakanlığınca, tiyatro sanatına katkılarından ötürü “Onur” ödülüne layık gördü. Profesör Kenter’e aynı yıl tiyatro sanatına katkılarından dolayı “Mevlana Kardeşlik ve Barış Ödülü” verilmişti.
1996’da Magazin Gazetecileri Derneği tarafından Ramiz ile Jülide’deki Jülide rolü için “En İyi Kadın Oyuncu” ödülü verildi. 19 Mayıs 1997'de Uluslararası İstanbul Festivali tarafından ömür boyu Tiyatro Sanatına katkısından dolayı verilen onur ödülü Yıldız Kenter’e Dame Diana Rigg tarafından takdim edildi.
1998’de Ankara Sanat Kurumu “Yılın Kadın Sanatçısı” ödülü, 1998 Muhsin Ertuğrul yaşam boyu tiyatro sanatına katkılarından dolayı onur ödülü, 1998 Cumhurbaşkanlığı Büyük Kültür ve Sanat Ödülü, “Martı” adlı oyunda Madam Arcadina rolüyle 1999, Afife Tiyatro Ödülleri – En İyi Kadın Oyuncu ödülü.
Rol aldığı tiyatrolar ise şu şekilde:
Miras Kültürel Müzik Ses Nefes Ruh Beden – Neyzen Kerem Tufan – İzmir Adnan Saygun Kültür Merkezi (2013)
Salıncakta iki kişi : William Gibson – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1969
Ben Anadolu : Güngör Dilmen – Kent Oyuncuları – 2007
Anna Karenina : Tolstoy/Helen Edmundson – Kent Oyuncuları – 2006
Gece Mevsimi : Rebecca Linkievicz – Kent Oyuncuları – 2005
Oscar ve Pembeli Meleği : Eric Emmanuel Schmitt – Kent Oyuncuları – 2004
Sırça Kümes : Tennessee Williams – Kent Oyuncuları – 2002
Hep Aşk Vardı : Yıldız Kenter – Kent Oyuncuları – 2001
Nükte : Marget Edson – Kent Oyuncuları – 2000
Martı : Anton Çehov – Kent Oyuncuları – 1998
Harold ve Maude : Colin Higgıns – Kent Oyuncuları – 1990
Hamlet : William Shakespeare – İstanbul Şehir Tiyatrosu – 1959
Öfke : John Osborne – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1958
Ümitsiz Saatler : Joseph Hayes – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1957
Çöl Faresi : Ladislas Fodor – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1957
Yağmurcu : N. Richard Nash – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1956
Misafir (oyun) : Fritz Schweiger – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1956
Finten : Abdülhak Hamit Tarhan – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1956
Tanrılar ve İnsanlar (Gılgameş) : Orhan Asena – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1954
Maria Stuart : Friedrich Schiller – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1954
Şatoya Davet : Jean Anouilh – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1954
Onunikinci Gece : William Shakespeare – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1954 – 1957
Lady Frederick : W. Somerset Maugham – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1953
Gelin (oyun) : Emile Zola\Marcelle Maurette – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1953
Yanlış Yanlış Üstüne : Oliver Goldsmith – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
Sahne Dışındaki Oyun : Refik Ahmet Sevengi – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
Ölü Kraliçe : Henry de Montherlant – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
Fatih (oyun) : Nazım kurşunlu – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
Ramak Kaldı : Thornton Wilder – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
Gölgeler) : Ahmet Muhip Dranas – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
Elektra : Sofokles – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
Öteye Doğru : Sutton Vane – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1951
Miras (oyun) : Augustus Goetz – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1951
Hile ve Sevgi : Schiller – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1950
Yalancı : Carlo Goldoni – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
Kıskançlar : Oktay Rıfat\Melih Cevdet Anday – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
Peer Gynt : Henrik İbsen – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
Scapin'in Dolapları : Molier – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
Antigone : Sofokles – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
