Kamuoyunda ‘sansür yasası’ olarak bilinen, basına ve sosyal medyaya yönelik yeni yaptırımlar içeren kanun teklifinin TBMM Genel Kurulu’ndaki görüşmeleri, bugün 16. maddeden devam etti.
Genel Kurul’da kabul edilen 16. Maddeye göre; basın kartı iptal edilen gazeteciler, iptal gerekçesi ortadan kalsa dahi 1 yıl basın kartı alamayacak. 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun’un 49’uncu maddesinde düzenlenen Basın Ahlak Esaslarına aykırı davranışta bulunduğu için basın kartı iptal edilen basın mensuplarına ise iptal tarihinin üzerinden 5 yıl geçmedikçe yeniden basın kartı verilmeyeceği teklifte yer alıyordu. AKP ve MHP, önerge vererek bu sürede değişikliğe gitti ve süreyi 1 yıla indirdi.
Basın kartının iptali ile ilgili koşullara eklenen “5 yıl ve daha fazla hapis cezası almamak”, “dolandırıcılık, sahtecilik, devlet sırlarına karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, kamu barışına karşı suçlar gibi suçlardan hüküm giymemiş olmak” şartını yerine getirmediği gerekçesiyle basın kartı iptal edilen basın mensuplarının ise adli sicil ve arşiv bilgileri silinmeden basın kartı yenilenmeyecek.
İLETİŞİM BAŞKANLIĞI’NIN ÇIKARACAĞI YÖNETMELİKLE BELİRLENECEK
Teklifin kabul edilen 17. maddesi ile Basın Kanunu’na madde eklendi. Ek maddeye göre, basın kartlarının şekli ve medya kuruluşlarında aranacak şartlar, başvuru türleri ve başvurularda istenecek belgeler, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
Teklifin kabul edilen 18. maddesiyle internet haber sitelerinin basın kartı ve ilan alabilmek için teklifle getirilen yükümlülüklerini üç ay içinde yerine getirmesi düzenlendi. Teklifin ilk halinde, süreli yayınların Cumhuriyet başsavcılıklarında bulunan beyannamelerinin Basın İlan Kurumu’na üç ay içinde verilmesi öngörülüyordu. Ancak AKP ve MHP, yeni bir önerge ile bu düzenlemeden vazgeçti. Yine süreli yayınların kayıtları Cumhuriyet başsavcılıklarında kalacak.
BASIN İLAN KURUMU GENEL KURULU’NDAKİ ÜYE SAYISI 42’YE ÇIKTI
Teklifin kabul edilen 19. maddesiyle Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun’un 5. maddesinde değişlik yapıldı. Basın İlan Kurumu Genel Kurulu’nun üye sayısı 36’dan 42’ye çıkarıldı. Böylece, Cumhurbaşkanlığı’nca görevlendirilecek temsilci sayısı da 12’den 14’e çıktı. Ayrıca genel kurula, gazeteler gibi internet haber sitelerine de üye gönderme hakkı tanındı. Resmi ilan alan internet haber siteleri, Basın İlan Kurumu Genel Kurulu’nda görev almak üzere kendi aralarında iki üye seçecek. Değişiklikle artık Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’ndan bir, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’ndan da bir temsilci Basın İlan Kurumu Genel Kurulu’nda yer alacak.
Teklifin kabul edilen 20. maddesiyle Basın İlan Kurumu’nun her ayın sonunda il müdürlüklerine ve valiliklere yayınladığı resmi ilan alma hakkına sahip basın kurumları listesi, artık kurumun internet sitesinden duyurulacak. İlan alma hakkına sahip basın kurumları arasına internet siteleri de girecek.
İNTERNET HABER SİTELERİNİN RESMİ İLAN HAKKI DÜZENLENDİ
Teklifin kabul edilen 21. maddesiyle “İnternet Haber Sitelerinde Yayınlanacak Resmi İlan ve Reklamlar” başlığı altında internet sitelerinin resmi ilan yayınlamasına ilişkin prosedür düzenlendi. Kamu kurum ve kuruluşlarının yayınlatılması mecburi olan resmi ilanları ile internet haber sitelerinde yayınlatacakları ilan ve reklamlar ancak Basın İlan Kurumu aracılığıyla yayınlanacak. Ayrıca Kurum aracılığıyla yayınlanan ilan ve reklamların, kopyalanması, yayınlanması, yayınlattırılması ve ticari faaliyete konu edilmesi, Kurum’un vereceği izne bağlı olacak. Cumhurbaşkanlığı’na bağlı kurum ve kuruluşlar ile bakanlıklar, bağlı, ilgili veya ilişkili kurum ve kuruluşlar ile diğer kurum ve kuruluşların kendi internet sitesinde yayın zorunluluğu olan ilanlarının ayrıca Basın İlan Kurumu’nun ilan portalında yayınlatılması zorunlu olacak. Bu ilanların Basın İlan Kurumu’nun ilan portalındaki yayınından ücret alınmayacak.
Teklifin kabul edilen 22. maddesiyle ilan yayınlama hakkı olan basın kurumlarına verilecek ilan kesme cezası düzenlendi. Basın Ahlak Esasları gibi kurallara uymayan basın kurumlarına, Basın İlan Kurumu Yönetim Kurulu’nun kararıyla iki ayı geçemeyecek bir süre ile ilan kesme cezası verilebilecek. Basın kuruluşları, bu cezalara 10 gün içinde İstanbul’daki en yüksek dereceli asliye hukuk hakimliğine itiraz edebilecek.
Telifin kabul edilen 23. maddesiyle reklam yayınlama hakkı kazanan internet haber sitelerinde yayınlanacak resmi ilan ve reklam yayınlayacakların taşıması gereken vasıflar ve yerine getirmesi gereken sorumluluklar ile yayına ilişkin usul ve esasların Basın İlan Kurumu Genel Kurulu tarafından altı ay içinde çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği düzenlendi.
Teklifin kabul edilen 24. maddesiyle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 40. maddesinde düzenlenen basın emekçilerinin fiili hizmet süresi zammı 90 gün olarak kalırken söz konusu maddeye göre hizmet süresi zammından, Basın Kanunu’na göre basın kartına sahip olan basın emekçileri yararlanacak.
Teklifin kabul edilen 25, 26, 27 ve 28. maddeleriyle de de icra ve ihale ilanları gibi ilanların internet haber sitelerinde yayınlanması düzenlendi ve nasıl yayınlanacağına ilişkin kriterler getirildi.
3 YIL HAPİS CEZASI GETİREN MADDEYE GEÇİLEMEDİ
Teklifin tepki çeken ve kamuoyunda “sansür yasası” olarak adlandırılmasına neden olan ve gazetecilere 3 yıla kadar hapis cezası getiren 29. maddesine, CHP Grubu’nun alkışlı protestosu üzerine geçilemedi. CHP Grubu, dakikalarca ayakta alkışlı protesto yaptı ve “Sansüre hayır” sloganı attı. TBMM Başkanvekili Haydar Akar, TBMM İçtüzüğü’nün 68. maddesi gereği Genel Kurulu kapattı. ‘Sansür yasası’ görüşmelerine yarın kaldığı yerden devam edilecek.
CHP Grubu’nun karşı çıktığı söz konusu 29. madde şöyle:
“Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma:
MADDE 217/A-(1) Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratma saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
(2) Failin, suçu gerçek kimliğini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkraya göre verilen ceza yarı oranında artırılır.”
