- Doğuştan gelen kalp hastalıkları ne demektir?
Doğuştan gelen kalp hastalığı demek kalpteki mevcut hastalık her ne ise daha anne karnında iken gelişmeye başladı ve çocuk doğduğunda kalbinde bu hastalık ile doğdu anlamına gelmektedir.
- Doğuştan kalp hastalığına sebep nedir ?
Doğuştan kalp hastalıklarının sebepleri çok faktörlüdür. Bu faktörler arasında genetik nedenler, akraba evlilikleri, gebelikte madde kullanımı, gebelikle ilaç kullanımı, gebelikte geçirilen enfeksiyonlar, çocuktaki genetik sendromlar gibi birçok neden rol oynar. Günümüzde bazı kalp hastalığı türlerinin ilgili olduğu gen bölümleri bulunabilmiş olmasına rağmen doğuştan kalp hastalıklarının genetik yönü halen araştırma safhasındadır.
- Doğuştan kalp hastalıkları nasıl tanı alır ?
Doğuştan kalp hastalıkları çok farklı senaryolarda tanınabilir. Yani yenidoğan döneminde tanınması farklı klinik belirtiler ile, süt çocuğunda tanınması farklı, büyük çocuk, adelosan ve erişkinlik yaşında bile farklı bir hikaye ve seyir ile tanınabilir.
Anne karnında iken gebeyi takip eden kadın doğum doktorunun şüphelenmesi üzerine bebeğin kalbine bakılmasını teklif edebilir ve sizi bir çocuk kardiyoloji doktoruna yönlendirebilir. Çocuk kardiyoloji doktoru bebeğin kalbindeki anormalliği tanımlayarak doğuma ve doğum sonrası süreci de kapsayan bir takibe başlayabilir.
Bebek doğduktan sonra yenidoğan doktoru tarafından yapılan ilk muayenelerde kalple ilgili bir durumdan şüphelenebilir ve çocuk kardiyoloji doktorunun da değerlendirmesini isteyebilir. Çocuk kardiyoloji doktoru da tanıyı koyabilir.
Süt çocuğu döneminde morarma veya sık soluk alıp verme veya kilo alamama veya çok terleme gibi birçok farklı şikayet çocuk doktorunun sizi bir çocuk kardiyoloğuna yönlendirmesine neden olabilir. Çocuk katrdiyolojisi doktoru da tanı koyabilir.
Büyük çocuk döneminde çocuğun şikayetleri çok silik veya çok şiddetli olabilir. Ve yine bir çocuk kardiyoloji doktoruna yönlendirilme sonrası tanı konabilir.
Adelosan ve erişkin döneminde de beklenen veya hiç ilgisinin olduğunu düşünmediğiniz nedenlerle çocuk kardiyoloğu muayenesi sonrası doğuştan kalp hastalığı tanısı alabilirsiniz.
- Doğuştan kalp hastalığının tanısını çocuk kardiyoloğu nasıl koyar ?
Bir çocuk kardiyoloğu tabi ki ilk muayenede bir çocuk doktorunun tüm muayenelerini yapar. Fakat bu duruma ek olarak belki daha dikkatli olarak kalbinizi dinler ve sonrasında da detaylı olarak kalbin ultrasonuna yani ‘ekokardiyografi’ tetkikini yapar. Bu tetkikte kalbin tüm odacıkları tüm kapakları ve kalpten çıkan ana damar olan aorta izlenebildiği yere kadar izlenir ve ölçümler yapılır.
Bazı kalp hastalıklarının tanı sonrası tedavi düzenlenmesi için kalbin ultrasonu yeterlidir. Fakat bazı doğuştan kalp hastalıkları ise kalbin ultrasonu ile tanındıktan sonra kateter anjio veya bilgisayarlı tomografi anjio ile değerlendirilmesi gereklidir.
Kateter anjio yönteminde kasıktan bulunan bir damardan girilerek kalbin içerisine görüntülemek için özel bir madde verilir ve filmi çekilir. Ek olarak kalbin herhangi bir alanının basınç değerleri ölçülebilir ve çeşitli hesaplamalar yapılabilir. Fakat işlem boyunca hastanın anestezi alması gerekir.
Bilgisayarlı tomografi anjiografide koldan takılan küçük bir damar yolu ile özel madde verilir ve seri filmler çekilir. Görüntüler elde edildikten sonra bilgisayar tarafından işlenir ve bize 3 boyutlu çok kıymetli veriler sunar. Günümüzde bilgisayarlı tomografi teknolojisi gelişmesiyle çok düşük radyasyon dozlarıyla bu görüntüler elde edilebilmektedir.
- Hastalık tanısı konduktan sonra takip mi ? , ilaç tedavisi mi ? , anjio ile girişim mi ? , ameliyat mı ? nasıl karar veriliyor ?
Çocuk kardiyoloji hekimi bir doğuştan kalp hastalığı tanısı koyduğunda bu hastanın durumunun veya tedavisinin tartışılması için hastanesinde birlikte çalıştığı diğer çocuyk kardiyologları, pediatrik kalp cerrahlarının katıldığı bir konseyde hastanın medikal bilgilerini ve kalbin görüntülerini sunar. Konseyde diğer arkadaşlarına kendi fikirlerini açıklar ve onların da fikirlerini talep eder. Toplantı sonunda hasta için bir yöntem uygun olarak seçilir ve sonrasında hasta yakınlarına açıklanır.
Eğer toplantıda alınan karar kateter anjio ile müdahale ise aile çocuk kardiyoloji ekibine yönlendirilir. Toplantıda ameliyat kararı alınmış ise aile pediatrik kalp cerrahisi ekibine yönlendirilir. Ek olarak tabi ki ilaç tedavisi veya klinik izlem kararı da alınmış ise bu karar da gerekçeleri ile aileye açıklanır.
- Konsey toplantısında ameliyat kararı alındığında süreç nasıl devam ediyor ?
Çocuk kalp cerrahisi ekibi aile ve hasta ile görüşmek amaçlı bir randevu oluşturur. Randevu günü öncelikle çocuk kalp cerrahları tekrardan çocuğunuzu muayene ederler. Ameliyat için anatomik veya başka nedenli bir engel veya beklenmeyen bir risk faktörü olup olmadığını araştırırlar. Ameliyatın nasıl yapıldığı nereden kalbe ulaşılarak yapıldığı anlatılır. Ameliyattan sonra çocuk yoğun bakım süreci olmaktadır. Çocuk yoğun bakımda tam olarak iyileştiği görüldükten sonra servis zamanı gelmektedir. Servis zamanın amacı eve göndermeden önce çocuğu ailesi ile adapte etmek, ailesini cesaretlendirmek, aileyi çocuğa adapte etmektir. Bu adaptasyon da sağlandıktan sonra eve taburcu edilir.
Doğuştan kalp hastalıkları dendiğinde yaklaşık 60 değişik hastalık vardır. Bu hastalıklardan herhangi birkaçı birliktelik de gösterebilir. Ameliyat ile tedavisinde de bu sayının yaklaşık 3 katı kadar farklı teknik bulunmaktadır. Bu yüzden burada ameliyat sonrası yoğun bakım sürecinin uzunluğu ve servis dönemi adaptasyon süresi çok farklılıklar göstermektedir. Bu sürelerin genellemesi çocuk kalp cerrahınız tarafından size belirtilecektir. Fakat biz hastalıkları genellemeyiz çünkü her hasta bizim için başlıbaşına farklı bir hikaye başka bir yolculuktur.