• Çocuk kalp ameliyatlarını kim yapıyor ?

Çocuk kalp ameliyatlarının yapılabilmesi için kalp ve damar cerrahisi uzmanlığının üzerine çocuk kalp ve damar cerrahisi yandal uzmanlığı yapılması gereklidir. Kalp ve damar cerrahisi için 6 yıl süren asistanlık ardından uzman ünvanı alınır. Uzman ünvanı alınması sonrası çocuk kalp ameliyatlarının yapılabilmesi için ek olarak bir yandal uzmanlık diplomasına ihtiyaç vardır. Bu yandal uzmanlık diploması için 2 yıl süreli konu ile ilgili asistan olarak çalışılması gereklidir. Bu sürenin sonundan yandal uzmanlık sınavında başarılı olanlar Çocuk Kalp ve Damar Cerrahisi yandal uzmanı olurlar ve bu kapsamdaki ameliyatları yapmaya hak kazanırlar. Çocuğunuzu ameliyat edecek ekibin seçiminde yandal uzmanlık diploması önemli bir konudur.

• Çocuk kalp ameliyatı öncesinde yapılması gerekli testler nelerdir ?

Çocuk kalp ameliyatları öncesinde rutin olan kan testleri yapılması ve bu değerlerde aktif enfeksiyon olmaması gereklidir. Özellikle kalbinde delikleri olan çocukların üst solunum ve akciğer enfeksiyonlarına yatkınlığı bulunduğu için onların uzun süreli hastalıktan uzak bir döneminin bulunması zordur. Bu dönem aranırken çocuğun ameliyatı için olan uzun ertelenmeler çocuğun yararına olmayabilir. Bu nedenle kan testleri ile genel değerlendirmeler yapılır kanda aktif enfeksiyon olup olmadığı belirlenir. Eğer aktif enfeksiyonu yok ise ameliyat planlanabilir.

• Çocuk kalp ameliyathanesinde kimler çalışıyor ve görevleri nelerdir ?

Çocuk kalp ameliyatlarının yapıldığı ameliyathanelerde bu amaçla bir araya gelmiş olan ekipler çalışmaktadır. Bu ekipler çocuk kalp damar cerrahı, anestezi uzman doktoru, perfüzyonist, ameliyat hemşiresi, yardımcı hemşire, anestezi teknikeri, ameliyathane teknikeridir.

Ekibin içindeki çocuk kalp damar cerrahı ameliyatı yapan doktordur. Anestezi uzmanı genel anesteziyi sağlayan (narkoz) bunun ötesinde kalbin performansı ve diğer konulara müdahale için gerekli ilaçları yapan doktordur. Çocuk kalp ameliyatlarının yapılabilmesi için kalbin kalp akciğer makinesine bağlanması, sonrasında kalbin durdurulması gereklidir. Bu dönemde dolaşımı sağlayan kalp akciğer makinesinin çalışmasını idare eden kişi perfüzyonisttir. Ameliyat hemşiresi ameliyat masasını düzenleyen gerekli tüm aletleri belirli bir düzende ameliyat masasına sağlayan kişidir. Yardımcı hemşire ise onun yardımcısıdır ve tüm ameliyat boyunca ona destek verir. Anestezi teknikeri, anestezi uzmanı ile birlikte çalışır tüm ilaçların sağlanmasında, yapılmasında, serumların hazırlanmasında ve tüm kayıtların tutulmasında görevlidir. Ameliyathane teknikeri ameliyathanede bulunan tüm araç ve malzemelerin kullanılmasında, sağlanmasında, aksaklıkların anında giderilmesinde görevli olan personeldir.

• Çocuk kalp ameliyatları nasıl yapılıyor ?

Ameliyat sabahı anestezi ve cerrahi ekipler ameliyathaneyi kontrolden geçirerek herşeyin tam olarak çalışıp çalışmadığından ve güvenle ameliyat ortamı olup olmadığında emin olmak için ameliyathaneyi denetler. Denetleme sonrası eğer uygun bulunur ise hasta ameliyathaneye çağırılır. Hastanın ameliyathaneye gelmesi ardından ameliyat salonuna alınmadan önce sakinleştirici ilaç verilir ve ameliyathaneye alınır. Ameliyathaneye alındığında kan oksijen oranını ölçen aletler parmaklarına yüksük gibi yerleştirilir. Bu işlemde hiç can yanmaz ve çoğu zaman çocuklar bunun farkında bile olmazlar. Sonrasında kalp atışlarını takip edibilmek için EKG paletleri cilt üzerine belirli noktalara yerleştirilir. Bu işlemde de hiç can acımaz ve yine çocuklar tarafından fark edilmez. Sonrasında anestezik gazlar solutulur ve damardan anestezik ilaçlar verilerek genel anestezi sağlanır. Genel anestezi hali çok derin bir uyku gibi düşünülebilir ve bu uyku boyunca kesinlikle hastalar ağrı duymaz. Ağrı duymadıkları gibi solunum foksiyonları da baskılanmıştır. Bu nedenle soluk borusu içerisine bir tüp yerleştirilir ve solunum cihazına bağlanır. İdrar çıkışı hastanın takibinde önemli bir yere sahiptir ve hem idrarını dışarıya almak hem de ölçebilmek amacıyla idrar sondası takılır. Kalbin foksiyonu için gerekli ilaçları hızla verebilmek için ucu kalbin yakınına kadar giden bir kateter geniş bir toplayıcı sistem damarına ciltten geçilerek yerleştirilir. Her saniye kan basıncını ölçebilmek amacıyla uygun bir atardamar içerisine kateter yerleştirilir. Beyin dalgalarını takip eden bir sistemin pedleri ise hastanın alnına yapıştırılır. Tüm bu yapılan işlemler saniye saniye ölçüm yaparak sonuçlarını veren monitörlere bağlanır ve tüm ekip tarafından ameliyatın her anında dikkatle izlenir. Tüm bu cihazların güvenli ölçümlerde ve düşük ölçümlerde çıkarttıkları uyarı sesleri farklıdır. Bu sesler ameliyat ekibi tarafından sürekli takip edilir. Bu sayede herhangi bir işlem, girişim veya ameliyat yapılıyorken ekranlar göz ile takip edilmese bile ses uyarıları ile ölçümleri uygun ve yolunda olup olmadıkları takip edilir. Tüm anestezi hazırlıkları tamamlandıktan sonra özel solüsyonlar ile ameliyat bölgesi temizlenir ve etrafı özel steril ameliyat çarşafları ile örtülür. Son kez tüm sistemler kontrol edilir ve uygun ise ameliyata başlanır. Ameliyatın 3 ana safhası vardır. İlk bölüm kalp akciğer makinesine tüm dolaşımın bağlanması için olan cerrahi işlemlerdir. Bu işlemlerin yapılması ardından 2. bölüm olan tüm dolaşım ve kalbin durdurulup kan dolaşımının kalp akciğer makinası ile devam ettirildiği zaman başlar. Bu zaman diliminde kalp durdurulur içi uygun bir bölümden olan yaklaşımla açılır ve gerekli tamirler yapılır. Tamirlerin bitmesi ardından kalp dikişler ile kapatılır tekrar çalıştırılır ve performansından emin olunduğunda ise kalp akciğer makinası desteğinden ayrılır. Kalbin bu destekten ayrılması sonrası tüm bağlantı kanülleri de çıkartılır ve hassas bir şekilde kanama kontrolü yapılır. Son safhada ise göğüs kafesi ve tüm açılan katlar özenle tekrar birleştirilir.

• Çocuk kalp ameliyatı sonrası süreç nasıl işliyor ?

Ameliyatın bitimi ardından hasta çocuk yoğun bakım servisine alınır. Burada da ameliyathanedeki tüm izleme cihazları vardır ve izleme bir süre daha devam edilir. Kalbin performansından ve işlerin yolundan gittiğinden emin olunmaya başlandığında ilk olarak solunum cihazından ayrılması sağlanır. Bu işlemlerde ağrı kesici ilaçlar devam etmekte olduğu için hastalar ağrı veya başka rahatsız edici duygular yaşamazlar. Tüm süreç boyunca yavaş yavaş ve ağrısız bir şekilde ameliyatta takılan izlem cihazlarından ayrılma sağlanır. Genellikle ilk gün sonunda servis izlemine geçmek için odasına gönderilecek duruma gelinir. Servisde de geçen rehabilitasyon ve eğitim ile dolu 3-5 gün ardından artık eve dönülmesine hazırdır.